Onyks – kamień dekoracyjny przeżywający renesans
Onyks to kamień dekoracyjny przeżywający swój renesans. Przez wieki stosowany przede wszystkim w jubilerstwie, równie atrakcyjnie prezentuje się we wnętrzach. Z czego to wynika? Przeczytaj artykuł i poznaj zalety onyksu. Podpowiadamy również, jak go wykorzystać w pomieszczeniach. Zapraszamy do lektury!
Czym jest onyks?
Onyks to skała będąca odmianą chalcedonu, która wyróżnia się warstwowym nakładaniem się na siebie poszczególnych kolorów. Głównie są to odcienie czerni i bieli lub koloru miodowego i bieli. Natomiast bardzo rzadko jest on spotykany w kolorze zielonym i białym. Co ciekawsze, skała ta znana jest ludzkości już od czasów starożytności, a jej nazwa w język greckim oznacza pazur. Warto również dodać, że nie jest to przypadkowe – wszystko za sprawą twardych i ostrych krawędzi łupków z tej skały, którymi z powodzeniem można było ciąć skóry i inne przedmioty.
Gdzie występuje onyks?
Złoża onyksu są zlokalizowane w różnych miejscach na całym świecie. Co więcej, można je spotkać na kilku kontynentach, a miejsce ich występowania jest ściśle związane z wulkanami. Onyks powstaje bowiem w pogazowych pustkach skał wulkanicznych. Można go również otrzymać na drodze sztucznego procesu.
Jakie są rodzaje onyksu?
W zależności od miejsca występowania można wyróżnić onyks:
- Arabski – określany jako onyks chalcedonowy. Najczęściej ma kolor biało-czarny lub przechodzi delikatnie w odcienie szarości.
- Aragonitowy – czyli onyks kalcytowym, który ma charakterystyczne, brązowo–kremowe pasy.
- Egipski – wyglądem przypomina strukturę marmuru.
- Meksykański – występuje w formach naciekowych, dzięki czemu ma ciekawe zielono–białe zabarwienie. Niestety jednak jest rzadko spotykany.
- Pakistański – to kamień, który w przekroju przypomina marmur.
- Z Chatillon – to włoska i nieco prześwitująca odmiana onyksu, wywodząca się z jednego z regionów Włoch.
Ponadto można wyróżnić również onyks sztuczny, zwany także syntetycznym, który powstaje poprzez podgrzewanie agatu. Ponieważ proces ten zachodzi szybciej niż w środowisku naturalnym, onyks ten jest tańszy.
Skąd bierze się onyks?
Miejsce występowania onyksu nie jest przypadkowe. Jest ono ściśle związane z lokalizacją skał wulkanicznych wydrążonych przez gazy. To też tłumaczy, dlaczego ten kamień jest taki rzadki. Niewielka ilość złóż wpływa na to, że są one bardziej cenione, np. od agatu. I to właśnie z nich powstaje onyks po tym, jak wykrystalizuje się z niego krzemionka. Dlatego też depozyty onyksu można znaleźć tam, gdzie występują wulkany, a m.in. w USA, Argentynie, Brazylii, Urugwaju, Australii, Indiach, Urugwaju, Egipcie oraz we Włoszech. Można go natomiast zakupić praktycznie wszędzie – pomoże w tym hurtownia onyksu, która realizuje dostawę w całej Polsce.
Tak jak już wspomniano, onyks można otrzymać sztucznie z koloryzowanych agatów oraz chalcedonu. Wystarczy jedynie wygotować te kamienie w wodzie z cukrem, a potem zanurzyć na chwilę w kwasie siarkowym. Dzięki temu kamień uzyska nieco zwęgloną barwę, która jest tak pożądana. Do barwienia chalcedonu można zastosować również inne metody, np. kwas azotowy lub poddać kamień działaniu wysokiej temperatury.
Historia onyksu
Onyks to kamień znany ludzkości już od czasów starożytnych. Jego właściwości doceniono tysiące lat temu już m.in. w starożytnym Egipcie, gdzie kamień ten w celu zmiany barwy poddawano specjalnej obróbce. Polegała ona na wygotowaniu chalcedonu, w roztworze wody z cukrem. Następnie po to, by pozbyć się cząsteczek cukru, Egipcjanie zanurzali kamień w kwasie siarkowy.
W Europie natomiast namiętnie stosowali go starożytni Grecy i Rzymianie, którzy sprowadzali ten kamień ze złóż chalcedonu, który sprowadzano głównie z Azji Mniejszej. Co więcej, kamień ten był na tyle popularny, że zawdzięcza mu nazwę jedno z portowych miast w Azji Mniejszej, które założono nad cieśniną Bosfor już w VII w. p.n.e. Sprowadzane stamtąd czarne onyksy zyskały olbrzymią sławę wśród Rzymian, którzy produkowali z niego m.in. pieczęcie oraz biżuterię, którą oprawiano w złoto.
Kruszec ten stał się w starożytnym Rzymie na tyle cennym surowcem, że stworzono nawet mit, który tłumaczył początki powstania tego kamienia. Zdaniem Rzymian onyks powstał ze ścinek paznokci bogini Wenus. Obcinając je nad brzegiem rzeki Indus. Bogini przypadkiem stworzyła onyks ze ścinków, które wrzuciła do rzeki. Właśnie w ten sposób miała powstać ten piękny, warstwowy kamień.
Ciekawe jest również to, że w innych społeczeństwach kamień ten był postrzegany za kruszec chroniący przed złą energię. Tak było m.in. w starożytnej Persji, gdzie kolor czarny przypisywano odpieraniu złych mocy. Na podstawie zachowanych zapisków wiadomo, że Persowie kładli ten kamień podczas porodu na brzuchu kobiety. Podobnie zresztą było również i w Indiach, gdzie kamień ten stosowano w trakcie różnych ceremonii. Z kolei na Dalekim Wschodzie, a dokładniej mówiąc w Chinach, onyks był zarezerwowany wyłącznie dla cesarza i jego rodziny. Zwykłym ludziom za noszenie zrobionej z niego biżuterii groziła kara śmierci.
Na końcu warto również wspomnieć o tym, że onyks jest jednym z dwunastu kamieni, o których wspomina Biblia. W Starym Testamencie można bowiem znaleźć zapis, który mówi o tym, że wykonaną z niego biżuterię nosili kapłani Boga Jahwe. Istnieje również inny biblijny opis onyksu, który miał zostać zastosowany przez Króla Dawida do budowy jego słynnej świątyni.
Obecnie natomiast kamień ten wykorzystuje się namiętnie nie tylko w rzeźbiarstwie, ale i w trakcie urządzania wnętrz. Ze względu na swój unikatowy wygląd oraz nieprzeciętne cechy surowiec spotkał się z ogromnym uznaniem architektów i projektantów.
Właściwości onyksu
Swoją duża popularność onyks zawdzięcza przede wszystkim ponadprzeciętnym właściwościom. Przede wszystkim jest to stosunkowo twardy kamień. Na 10 punktów w skali twardości Mohsa, twardość onyksu ocenia się na 7. Z kolei po podświetleniu go od tyłu delikatnie rozprasza on światło. Jest to również kamień łatwy do obróbki jubilerskiej. Bardzo efektownie prezentuje się on zarówno ze srebrem, jak i różnymi odcieniami złota. Świetnie prezentuje się on także na ścianie i każdej innej powierzchni, którą zdobi. Co więcej, w wierzeniach takich jak Buddyzm czy Hindu, onyksowi przypisuje się działanie lecznicze. Wyznawcy tych religii wierzą, że kamień ten chroni organizm przed chorobami krwi, kości, zębów oraz szpiku kostnego. Z kolei w chińskiej filozofii feng-shui kamień ten zapewnia dobrą energię. Zwłaszcza jeżeli umieści się go tuż przy drzwiach wejściowych.
Zalety onyksu
Onyks to kamień o wielu zaletach. Jest on przede wszystkim trwały oraz ładnie się prezentuje. Zastosowany we wnętrzach dodaje im elegancji niczym marmur. W dodatku jest on znacznie tańszy od niego, a prezentuje się wyjątkowo stylowo. Jego urzekająca, wyrazista struktura i szklisty połysk, sprawiają, że trudno od niego oderwać oczy. Uzupełnieniem tego jest ciekawy kolor oraz wzornictwo, które zachwyca. To wszystko pozwala na stworzenie niezwykle ciekawych aranżacji wnętrz. Tym bardziej że onyks można wykorzystać we wnętrzach na wiele sposobów.
Onyks – zastosowanie
Dawniej onyks wykorzystywano głównie do produkcji królewskich pieczęci, biżuterii oraz rzeźbiarstwie. Obecnie jednak ma on znacznie szersze zastosowanie. Onyks wykorzystuje się m.in. w intagliach, inkrustracjach oraz do szlifowania małych paciorków. W przemyśle jubilerskim wykorzystuje się go natomiast do produkcji tarcz drogich zegarków. Ponadto świetnie sprawdza się w ekskluzywnym wystroju wnętrz, czego przykładem są takie perełki architektury jak Villa Tugendhat w Brnie, której cała wewnętrzna ściana została wyłożona delikatnie połyskującym w słońcu onyksem. Z kolei żółty onyks można podziwiać w prestiżowym hotelu Hôtel de la Païva w Paryżu.
Podłogi z onyksu
Kamień ten świetnie sprawdza się na posadzkach. Onyks jest wystarczająco solidny, by sprostać nawet intensywnej eksploatacji. Ponadto sprosta on również niekorzystnym warunkom atmosferycznym, wilgoci oraz słońcu. Dlatego tez chętnie wykorzystywany jest nie tylko w domu, ale i na tarasach. Co więcej, ze względu na jego dużą przepuszczalnością światła poleca się wykorzystywać się go w miejscach dobrze nasłonecznionych.
Kominki z onyksu
Równie efektownie onyks prezentuje się jako okładzina kominka. Jego lśniąca powierzchnia odbija blask paleniska, dzięki czemu w pomieszczeniu nastaje ciepła i przyjemna atmosfera. Co więcej, kamień ten jest łatwy w czyszczeniu, co pozwoli na utrzymanie kominka w nienagannym stanie. Trzeba jednak pamiętać o tym, by używać do tego środków o neutralnym pH oraz miękkich szmatek.
Onyks na ściany
Bardzo modnym elementem wystroju staje się również onyks na ścianach. Można nim obłożyć zarówno całą ścianę, jak i jej fragment. Ponieważ kamień ten uwielbia światło, prezentuje się on idealnie w parze z oświetleniem punktowym. Bardzo modnym rozwiązaniem stało się także umieszczanie onyksu na ścianie za telewizorem. Dzięki takiej okładzinie można uzyskać niezwykle eleganckie tło.
Ile kosztuje onyks? Cennik
W zależności od rodzaju, koloru zabarwienia, czy nawet i grubości cena płyty onyksowej może się znacznie różnić. Najtańsze są zwykle płyty w odcieniach bieli o rozmiarze 285x2185x3 cm. Za zestaw takich 9 płyt zapłaci się ok. 700 zł. Z kolei do najdroższych należą płyty onyksu o kolorze miodowym. Wynika to nie tylko z walorów estetycznych miodowego onyksu, ale i mniejszych złóż kamienia o tym kolorze.